Het landelijk gebied van Haren is vanwege het prachtige landschap en de natuurwaarden erg in trek bij recreanten. Het gebied is zeer geliefd om er te wandelen, fietsen en paardrijden. Er zijn diverse toeristische trekpleisters rond Haren:
- Recreatiegebied Paterswoldsemeer/Hoornsemeer (900 ha), in beheer bij het Meerschap
- Wandelbos de Appelbergen, in beheer bij Staatsbosbeheer
- Noordlaarderbos [1], in beheer bij Natuurmonumenten
- Quintusbos, van Staatsbosbeheer
- Scharlakenbos, van de gemeente Groningen
- Oostpolder en Onnerpolder, van Het Groninger Landschap
- Een aantal particuliere gebieden, zoals Besloten Venen, Sassenhein en de Hortus
- Het recent aangelegde Archeologisch wandelpark De Vork.
Het landelijk gebied wordt doorkruist door de langeafstandswandelpaden Pieterpad en Drenthepad en ook de langeafstandsfietsroute Saksenroute.
Door de toename van vrije tijd en besteedbaar inkomen heeft recreatie en toerisme een enorme vlucht genomen. Dit wordt ook gepromoot door marketing Groningen, Unesco Global Geopark de Hondsrug, etc. De recreatieve druk is op sommige plaatsen echter zo groot geworden dat maatregelen nodig zijn om degradatie van natuur en landschap te voorkomen.
Motorcrossers, quads en terreinwagens verstoren recreanten die de rust zoeken en verjagen het wild. Ook loslopende honden richten veel schade aan onder het wild en verstoren broedgebieden. Ze zijn een bron van ergernis voor wandelaars, sporters en terreinbeheerders.
Per gebied moeten worden nagegaan welke maatregelen nodig en mogelijk zijn. In eerste instantie moet gedacht worden aan het beperken van het gemotoriseerd verkeer en parkeren op de zandwegen. Naast fysieke maatregelen (afsluiten, verkeersmaatregelen, etc.) gaat het daarbij ook om een effectief handhavingsregime.
Het landelijk gebied leent zich niet voor vermaak-recreatie, grootschalige evenementen of nog meer recreatie. Daarentegen kan de recreatieve waarde van het landelijk gebied wel worden vergroot door de aanleg van ‘dorps-ommetjes’ en ontbrekende schakels in het wandelnetwerk. Sommige wandelroutes zouden nog aantrekkelijker kunnen worden, bijvoorbeeld als de Drentsche Aa wat vaker te zien zou zijn of als langs of op kaden van de Hunze gewandeld kan worden. De aanleg van paden in particuliere landgoederen die (deels) worden opengesteld voor wandelaars kan ook bijdragen aan de recreatieve waarde van het landelijk gebied. Bij de voorbereiding van de Omgevingsvisie voor Haren en het Omgevingsplan landelijk gebied Haren (ter vervanging van het huidige bestemmingsplan Buitengebied 1990) zal Stichting Landelijk Gebied Haren haar ideeën over beperking van de recreatieve druk inbrengen.
[1] Kroniek van het Noordlaarderbos, de woelige achtertuin van de stad Groningen